5 ?i?u t?t:
1. Nâng cao tâm tr?ng
Bác s? Bligard nói r?ng nh?ng ngày tràn ng?p ánh sáng m?t tr?i làm cho m?i ng??i c?m th?y t?t h?n và có nhi?u n?ng l??ng h?n. Serotonin trong não t?ng lên khi?n tâm tr?ng ???c c?i thi?n. Không có gì ng?c nhiên khi m?c ?? serotonin cao nh?t vào mùa hè.
2. ?i?u tr? ch?ng tr?m c?m theo mùa
? m?t s? ng??i, vi?c thi?u ánh sáng m?t tr?i vào mùa ?ông d??ng nh? s? gây ra s? tr?m c?m. Tri?u ch?ng bao g?m tâm tr?ng x?u, khó kh?n trong công vi?c và gi? các m?i quan h? b?n bè, ?n quá nhi?u, m?t m?i và ng? quá nhi?u… Tr?m c?m theo mùa, tr??c ?ây g?i là ch?ng r?i lo?n tình c?m theo mùa hay r?i lo?n ?nh h??ng theo r?t hi?m trong nh?ng tháng ?m áp.
3. Gi?m c?ng th?ng
M?i ng??i ??u kinh nghi?m c?ng th?ng vì nhi?u y?u t?, ch?ng h?n nh? gia ?ình, công vi?c và v?n ?? s?c kh?e. Ti?n s? Bligard nói r?ng c?ng th?ng có th? ???c gi?i t?a b?ng nhi?u cách khác nhau, bao g?m t?p th? d?c, có s? thích th? giãn, ?i d?o v?i con chó ho?c b?ng cách ra ngoài không khí trong lành ?? ti?p xúc v?i ánh n?ng m?t tr?i.
4. C?i thi?n gi?c ng?
Ánh sáng m?t tr?i làm ?nh h??ng ??n l??ng melatonin trong não (ch?t giúp nh?n bi?t khi nào thì ng?). Vi?c s?n xu?t melatonin b? ?c ch? b?i ánh sáng và t?ng m?c khi vào t?i, nên melatonin còn ???c g?i là “hormone c?a bóng t?i”. ??nh s?n xu?t vào gi?a ?êm, r?i gi?m d?n vào n?a sau c?a ?êm. ? vùng mà ?êm t?i tri?n miên, ph?i c?n ??n s? h? tr? c?a ánh sáng nhân t?o ?? gi?m bóng t?i âm u ch? còn kho?ng 8 gi? m?i ngày.
5. Vitamin D
Vitamin D là m?t vitamin tham gia vào vi?c duy trì s?c kh?e c?a x??ng. M?t cách ?? b?n có th? nh?n ???c vitamin m?t tr?i này là ti?p xúc v?i ánh sáng c?c tím trong ánh sáng m?t tr?i. Tuy nhiên, ch? c?n ph?i n?ng 15 phút vào bu?i sáng và chi?u ?? cung c?p ?? l??ng Vitamin D c?n thi?t.
7 ?i?u x?u:
1. T?n th??ng m?t
Vi?c ti?p xúc lâu dài v?i ánh sáng c?c tím t? ánh n?ng m?t tr?i có th? làm h?ng võng m?c (phía sau m?t, n?i các thanh và hình nón t?o ra hình ?nh, sau ?ó ???c g?i ??n các trung tâm th? giác trong não). Tia UV c?ng là m?t y?u t? trong s? phát tri?n c?a ??c th?y tinh th?.
2. Ki?t s?c
Theo Trung tâm Ki?m soát và Phòng ng?a B?nh t?t M? (CDC), ki?t s?c vì nóng là ph?n ?ng c?a c? th? ??i v?i vi?c m?t n??c và mu?i quá m?c, th??ng là do ?? m? hôi nhi?u. Các tri?u ch?ng ki?t s?c vì nóng th??ng g?p nh? ?au ??u, bu?n nôn, chóng m?t, ?u?i s?c, cáu g?t, khát, nhi?t ?? c? th? t?ng…
3. S?c nhi?t
N?u ki?t s?c do nóng không ???c ?i?u tr?, nó có th? d?n ??n s?c nhi?t, có th? ?e d?a tính m?ng. S?c nhi?t làm cho nhi?t ?? c? th? t?ng lên nhanh chóng và có th? ??t t?i 41 ?? C trong 10 ??n 15 phút.
Khi b? s?c nhi?t c?n s? ch?m sóc y t? ngay l?p t?c vì n?u nó không ???c ?i?u tr?, nó có th? gây t? vong ho?c tàn t?t v?nh vi?n.
Các tri?u ch?ng s?c nhi?t mê s?ng, m?t ý th?c (hôn mê), da nóng, khô ho?c ?? m? hôi nhi?u, ??ng kinh.
4. Cháy n?ng
?ây là m?t trong nh?ng tác ??ng tiêu c?c ph? bi?n nh?t c?a ánh n?ng ??i v?i da.
Ánh sáng tia c?c tím là nguyên nhân gây cháy n?ng, nh?ng tri?u ch?ng th??ng xu?t hi?n sau khi ti?p xúc v?i ánh n?ng m?t tr?i t? 4 – 5 gi?.
Các tri?u ch?ng chung c?a cháy n?ng nh? da b? ??, ?au, s?ng, ho?c m?t s? bi?u hi?n gi?ng b?nh cúm nh? bu?n nôn, s?t, ?n l?nh ho?c nh?c ??u…
N?u bi?u hi?n s?t do cháy n?ng xu?t hi?n c?n ??n c? s? y t? ?? ???c theo dõi.
5. Da phát ban
Phát ban da th??ng x?y ra trong th?i ti?t nóng ?m, da n?i lên các c?m ?? c?a m?n n??c và th??ng xu?t hi?n trong n?p g?p da, n?p g?p khu?u tay, háng ho?c trên c? và ng?c trên.
?? gi?m tình tr?ng phát ban do nhi?t ch? c?n thay ??i sang môi tr??ng mát m? ?? ng?n ng?a m? hôi, gi? cho vùng da ???c khô thoáng. Tránh không dùng các lo?i thu?c d?ng kem.
6. Ung th? da
H?u qu? t?i t? nh?t c?a ti?p xúc lâu dài v?i ánh n?ng m?t tr?i là s? phát tri?n c?a ung th? da.
Th?i gian da xúc tr?c ti?p v?i ánh n?ng m?t tr?i càng nhi?u n?m nguy c? phát tri?n ung th? da càng cao.
Có ba lo?i ung th? da ph? bi?n (theo th? t? th??ng x?y ra):
– Ung th? bi?u mô t? bào ?áy (BCC): m?t d?ng ung th? da ph? bi?n nh?t, phát tri?n r?t ch?m, th??ng xu?t hi?n vùng ??u và c?, n?i ti?p xúc ánh n?ng nhi?u nh?t. BCC d? nh?n bi?t qua hình dáng nh? v?t s?ng tròn màu tr?ng ho?c h?ng, ? gi?a v?t s?ng th??ng lõm;
– Ung th? bi?u mô t? bào v?y (SCC): có th? x?y ra b?t k? n?i nào trên c? th?. SCC th??ng phát tri?n ch?m và khó kh?n ?? nh?n bi?t. SCC có th? khác nhau v? m?c ?? nghiêm tr?ng và có th? c?n các ph??ng pháp ph?u thu?t ??c bi?t, ch?ng h?n nh? Mohs Surgery, ?? lo?i b?, n?u chúng l?n ho?c trong các khu v?c khó ?i?u tr?)
– U ác tính: là lo?i ung th? da ít ph? bi?n nh?t nh?ng nó ?ang t?ng lên hàng n?m, ??c bi?t là ph? n? tr? t? 18-29 tu?i. Nó có th? x?y ra ? b?t c? n?i nào trên c? th?. ?i?u quan tr?ng là u ác tính ???c ch?n ?oán s?m, vì kh?i u m?ng h?n thì càng ít lan truy?n ra. M?c dù có r?t nhi?u nghiên c?u ?i?u tr? u ác tính, hi?n nay t?t nh?t là ph?u thu?t c?t b? kh?i u và b?t k? h?ch b?ch huy?t liên quan tr??c khi nó lan ra).
7. N?p nh?n/ lão hóa
Ánh n?ng m?t tr?i là m?t y?u t? quan tr?ng trong s? phát tri?n lão hóa da. Tia UV làm t?n th??ng collagen và các mô ?àn h?i trên da, do ?ó da tr? nên m?ng manh và không co l?i tr? l?i, gây ra chùng xu?ng. Y?u t? duy nh?t làm da lão hóa t?i t? h?n ti?p xúc v?i tia UV là hút thu?c.
Ph?n l?n các t?n th??ng da c?a chúng ta do ánh n?ng m?t tr?i có th? ???c ng?n ng?a. Kem ch?ng n?ng ph?i ???c s? d?ng 20 phút tr??c khi ?i ra ngoài d??i ánh m?t tr?i và nên ???c s? d?ng l?i sau hai gi? d??i ánh m?t tr?i và sau khi b?i ho?c ?? m? hôi nhi?u. B?n c?ng có th? t? b?o v? mình v?i kính mát l?c tia UV. Che ch?n da v?i qu?n áo và ??i r?ng vành (trên 10cm).
N?u ho?t ??ng ngoài tr?i trong th?i gian dài, c?n tìm nh?ng n?i có bóng râm che ph?. ??n chuyên gia y t? ho?c bác s? da li?u khi có b?t k? d?u hi?u b?t th??ng nào v? da trên c? th?.
tuoitre.vn